Flexibiliteit op werk: kun je dat verwachten van ouders?

Flexibiliteit op het werk is een van de meest gevraagde eigenschappen van werknemers. Maar in hoeverre kun je flexibiliteit verwachten als een werknemer jonge kinderen heeft? Hoe denk je hierin met medewerkers mee, zodat zij wel klaarstaan als het erop aankomt, maar ook oog houden voor hun privéleven? Medewerkers flexibiliteit geven is daarvoor een belangrijke stap. Dan krijg je die flexibiliteit ook terug. Dit zijn nóg 5 tips om je medewerkers te helpen flexibel te zijn zónder dat ze zichzelf voorbijlopen.

Waarom kan flexibiliteit op het werk uitdagend zijn voor ouders?

Flexibel zijn is in veel vacatures een van de gevraagde competenties. Op sommige werkplekken is nog de verwachting dat medewerkers “geen 9-tot-5-mentaliteit” hebben. Oftewel: dat medewerkers zonder tegenstribbelen een keer op een vrije dag werk oppakken of een uur overwerken. Werkgevers verwachten flexibiliteit. Voor jonge ouders is het vaak lastiger om op een werkdag flexibel te zijn. En is de flexibiliteit ook wederzijds? Bied je als werkgever ouders óók flexibiliteit?

Onderzoek van TNO en Pro Parents laat zien dat bijna 670.000 werkende ouders met jonge kinderen moeite hebben met de combinatie van werk en privé. Vooral in het eerste jaar is er een groot risico op uitval en verzuim, maar ook in de periode van 2 tot 4 jaar ervaart 1 op de 8 werknemers problemen. Denk daarbij aan stress, oververmoeidheid, een laag zelfbeeld of moeite om de rol van ouder en werknemer allebei goed te vervullen. Overwerken kan hierbij zeker een grote rol spelen.

Werkende ouders hebben, naast hun werkagenda, ook veel privé-verplichtingen die niet zomaar flexibel in te vullen zijn. Die verplichtingen maken het soms lastiger om met werktijden te schuiven.

• Ouders moeten hun kinderen voor een bepaald tijdstip bij de opvang ophalen.
• Veel ouders hebben vaste dagen voor kinderopvang. Op andere momenten is er niet standaard opvang beschikbaar.
• Ouders met schoolgaande kinderen moeten de kinderen op een vaste tijd naar school brengen.
• Ouders moeten soms ook voor het thuisfront onder werktijd beschikbaar zijn, bijvoorbeeld voor huisartsafspraken, een telefoontje van de leerkracht of een consultatiebureaubezoek.
• ’s Avonds hebben ouders de avondroutine met hun kind: koken, eten, naar bed brengen, etc. Voor kinderen is die structuur belangrijk, dus ouders moeten daar na werk hun focus op kunnen leggen.
• Soms zijn de kinderen onverwacht ziek en moet een ouder daardoor thuis beschikbaar zijn.
• Het is vaak lastig om last-minute opvang te regelen, zeker omdat niet iedereen familie of buren stand-by heeft staan.

Kortom: flexibiliteit op het werk (in de vorm van overwerk) is voor medewerkers met kinderen niet altijd haalbaar. Zij stellen zich vaak wel graag flexibel op. Maar houd er rekening mee dat dit flexibiliteit binnen bepaalde kaders is. Ouders kunnen niet elke dag hun werktijden aanpassen en zitten soms vast aan andere afspraken.

Wat kun je doen om ouders te helpen flexibel te zijn op dagen dat het nodig is? Wij geven je 5 tips

1. Stem meetings af op school- of opvangtijden

   Voor werknemers met kinderen is het misschien niet zo’n probleem om ’s avonds nog de laptop open te klappen als dat een keer nodig is. Maar voor werkende ouders is het wél erg lastig om bijvoorbeeld regelmatig al om half 9 ’s ochtends bij een vergadering aan te schuiven. Dat is moeilijk te combineren met de starttijden van de opvang of school en de reistijd naar het werk.
   
   Probeer dus bij de planning van meetings rekening te houden met de andere verplichtingen van ouders. Plan vergaderingen bijvoorbeeld liever later op de ochtend en ook niet na 17.00 uur. Verwacht je dat een werknemer langer doorwerkt of op een vrije dag iets doet? Bied dan ook de mogelijkheid om dat werk vanuit huis te doen. Dat maakt werknemers andersom flexibeler in hoe, waar en wanneer zij overwerken.
   
   

2. Toon waardering voor elke vorm van flexibiliteit op het werk

   Stelt een medewerker zich flexibel op door bijvoorbeeld een keer ’s avonds de laptop open te klappen voor een spoedklus? Of doet diegene werk op een vrije dag? Toon er dan waardering voor en laat blijken dat je dit niet als vanzelfsprekend ziet. Dat is voor veel medewerkers erg belangrijk.
   
   Overigens vinden vrouwen erkenning voor hun inspanningen op dit gebied over het algemeen belangrijker dan mannen. Uit onderzoek van Van Harte & Lingsma blijkt dat 62,1% van de vrouwen waardering van de leidinggevende belangrijk vindt, tegenover 46,2% van de mannen.
   
   Goed om te beseffen: flexibiliteit op het werk gaat verder dan overwerken. Flexibiliteit betekent bijvoorbeeld ook:
   - een collega helpen bij een taak
   - taken overnemen van een collega die ziek of druk is
   - afwijken van de eigen planning als er iets tussendoor komt
   - bij een meeting aanschuiven die niet in de agenda stond of die op het laatste moment is          verschoven naar een tijdstip na 17.00 uur
   - proactief aanbieden om mee te werken aan een project
   - bereid zijn om een vrije dag om te ruilen
   
   Natuurlijk kun je dit soort dingen als werkgever soms wel vragen van medewerkers. Maar besef dat het niet standaard is dat de medewerker die flexibiliteit ook altijd kan bieden.
   
   Zie ook die vormen van flexibiliteit niet over het hoofd en laat blijken dat je het waardeert als een medewerker – op welke manier dan ook – extra meters maakt. Voor medewerkers met kinderen betekent flexibel zijn richting de werkgever vaak ook iets moeten regelen voor het thuisfront en tijd met het gezin opofferen. Dan is waardering extra fijn om te ontvangen.
   
   

3. Geef ook flexibiliteit terug

   Flexibiliteit komt van beide kanten. Stel je ook als werkgever flexibel op richting medewerkers. Bied medewerkers de mogelijkheid om soms een dag te ruilen of vaker thuis te werken. Voor werknemers met kinderen kan zoiets soms al het verschil maken voor een betere balans tussen werk en gezin.
   
   Wanneer jij je als werkgever flexibel opstelt, zijn medewerkers eerder bereid om een keer langer te blijven of een vrije dag te ruilen. Flexibiliteit geven aan medewerkers kan onnodige stress voorkomen en zorgt vaak voor meer betrokkenheid.
   
   Flexibiliteit teruggeven kan ‘m bijvoorbeeld zitten in:
   - Bied medewerkers de optie om een vrije dag te ruilen als dat een keer handiger uitkomt.
   - Geef thuiswerkmogelijkheden en bied daarbij meer opties dan één vaste thuiswerkdag.
   - Laat medewerkers vrij om hun start- of vertrektijd van werk aan te passen aan de reis- of thuisomstandigheden.
   - Werk vanuit een gemiddeld aantal werkuren en focus op het afgesproken resultaat. Vertrouw erop dat medewerkers, ook als ze een keer iets eerder naar huis gaan, hun verantwoordelijkheid nemen.
   
   

4. Blijf in gesprek over mogelijke knelpunten

   Ga regelmatig met medewerkers (met en zonder kinderen) in gesprek over flexibiliteit op de werkvloer. Wat is voor hen wel en niet haalbaar? Waar hebben zij moeite mee? Welke flexibiliteit kunnen zij bieden? En welke flexibiliteit kunnen ze van jou als werkgever terug verwachten?
   
   Wordt binnen jouw organisatie veel flexibiliteit verwacht, bijvoorbeeld omdat er soms weekend- of avonddiensten zijn of omdat er een personeelstekort heerst? Vraag dan ook aan medewerkers wat hen helpt om de verwachte flexibiliteit te combineren met hun gezin. Uit zo’n gesprek kunnen aanpassingen komen waar je zelf nog niet aan had gedacht.
   
   Meedenken én meebewegen met ouders betaalt zich zeker uit in meer gemotiveerde medewerkers. Ook leidt het tot minder verzuim, uitval en verlies van waardevolle krachten.
   
   

5. Bied flexibele opvang aan

   Een van de uitdagingen van werk en ouderschap is kinderopvang vinden. Het is vaak geen kwestie van “even” de kinderen naar opa en oma brengen. Veel familieleden werken ook, wonen verder weg of hebben andere verplichtingen. En op de kinderopvang is het niet altijd zomaar mogelijk om te schuiven met opvangdagen.
   
   Een  oplossing die ouders en werkgevers kan helpen? Bied incidentele kinderopvang aan, zodat medewerkers altijd kunnen rekenen op opvang als het erop aankomt. Zij kunnen dan ook kort van tevoren een opvangplek aanvragen, waardoor overwerken makkelijker wordt. Bij onze Back-up Care kunnen medewerkers hun kind voor extra opvang naar een Kindergarden-vestiging brengen. Een fijne extra mogelijkheid om medewerkers uit de brand te helpen als zij met de opvang in hun maag zitten.

Ontdek hoe we jouw organisatie kunnen helpen

Bij WorkFamily Solutions nemen we jouw werknemers met kinderen zorgen uit handen. Dat doen we met de unieke combinatie van kinderopvangdiensten en coaching & expertise. Zo werken we samen toe naar een goede werk-privébalans, ook in situaties waarin flexibiliteit nodig is.

Benieuwd hoe we jouw organisatie kunnen helpen? Bekijk onze diensten of plan een kennismaking.