Ouderschapsverlof voor vaders: hoe moedig je dit aan?

Dat het kersverse ouderschap intens is – daar kan Camiel (35) over meepraten. Hij is nog altijd blij dat hij bij beide kinderen ouderschapsverlof heeft opgenomen. “In de eerste weken slokt het ouderschap 100% van je energie en aandacht op. Ik had er niet aan moeten denken om al na 2 weken weer aan het werk te gaan.” Maar Camiel is met die keuze voor ouderschapsverlof in de minderheid. Vaders vragen 2x minder vaak ouderschapsverlof aan dan moeders. Dat vergroot bij zowel vaders als moeders de kans op stress, burn-outklachten en verzuim. Hoe stimuleer je (aanstaande) vaders om wél ouderschapsverlof op te nemen?

28% van de ouders neemt geen ouderschapsverlof op

Sinds 2022 hebben ouders meer mogelijkheden om betaald ouderschapsverlof op te nemen. Toch maakt nog steeds 28% van de kersverse ouders in loondienst hier geen gebruik van. Dat blijkt uit onderzoek van het UWV in samenwerking met inzetbaarheidsspecialist Robidus.

Ook andere resultaten uit het onderzoek vallen op:

• Vaders vragen 2x minder vaak ouderschapsverlof aan dan moeders. Van alle aanvragen komt 65% van vrouwen en 35% van mannen.
• Vrouwen vragen ouderschapsverlof aan voor gemiddeld 6,9 weken; mannen voor 6,2 weken.

Uit ander onderzoek blijkt dat ouderschapsverlof opnemen vlak na de geboorte zorgt voor een meer gelijke verdeling van werk en zorgtaken tussen ouders. Ook kan het op de lange termijn leiden tot meer arbeidsparticipatie van vrouwen. Het is dan ook zowel voor de vader zelf als voor zijn partner zinvol als mannen vaker ouderschapsverlof opnemen.

Hoe werkt 9 weken betaald ouderschapsverlof?

Betaald ouderschapsverlof betekent dat beide ouders 9 weken betaald verlof mogen opnemen in het eerste jaar na de geboorte van hun kind. Tijdens die 9 weken krijgen zij 70% van hun (gemaximeerde) dagloon uitbetaald. Bij moeders worden deze 9 weken verlof opgeteld bij hun zwangerschapsverlof.

Ouders kunnen dit betaalde ouderschapsverlof naar eigen inzicht opnemen in het eerste levensjaar van hun kind. Ze kunnen alle 9 weken achter elkaar opnemen, maar het is bijvoorbeeld ook mogelijk om langere tijd elke week één dag op te nemen.

Overigens kunnen ouders in totaal 26x hun aantal werkweek-uren opnemen aan ouderschapsverlof. Na die 9 weken is het verlof alleen wel onbetaald. Deze uren zijn op te nemen binnen de eerste 8 jaar na de geboorte van een kind. Voor een volgend kind komen deze uren er opnieuw bij.

Hoe zit het met geboorteverlof en aanvullend geboorteverlof?

Partners van een bevallen vrouw kunnen ook geboorteverlof opnemen. Dat wordt ook wel ‘partnerverlof’ of ‘vaderschapsverlof’ genoemd. Standaard krijgen partners één werkweek betaald verlof. Ze moeten die week binnen 4 weken na de geboorte opnemen.

Daarnaast kunnen partners maximaal 5 weken (5x het aantal werkuren per week) opnemen voor aanvullend geboorteverlof. Hiervoor betaalt de werkgever niet, maar ontvangen medewerkers een uitkering van het UWV. Het gaat om een bedrag van maximaal 70% van het maximum dagloon. Partners moeten dit verlof opnemen binnen 6 maanden na de geboorte van hun kind.

Waarom maken niet alle ouders gebruik van ouderschapsverlof?

In onderzoek van het Centraal Bureau van de Statistiek geven ouders als voornaamste reden om van het verlof af te zien dat het voor hen niet financieel haalbaar is. Kinderen krijgen brengt ook veel (nieuwe) kosten met zich mee. Daarom is het juist in deze periode lastig om ook nog 30% van je salaris te moeten inleveren.Daarnaast laten ouders in dit onderzoek weten bang te zijn voor de gevolgen voor hun carrière. Ook is verlof opnemen voor sommige ouders lastig te combineren met hun functie.

Waarom is het zo belangrijk dat vaders ouderschapsverlof opnemen?

Juist onder werkende ouders met jonge kinderen ligt het percentage burn-outs en verzuim hoog. Uit dit onderzoek blijkt dat 91% van de ouders de eerste 1000 dagen met een kind zwaar vinden. Een heel hoog percentage dus! Daarnaast laten cijfers van het CBS zien dat het aantal werknemers dat heeft verzuimd in de leeftijdsgroep 25 tot 35 jaar 65,2% is. Dat is een stuk hoger dan het gemiddelde van 57,6%.

Robidus raadt op basis van die resultaten aan om werknemers te stimuleren van de ouderschapsregeling gebruik te maken. Robert Wondaal, Chief Business Officer bij Robidus, zegt hierover:

“Je kunt het zien als een preventie-instrument, waarbij het ouderschapsverlof geen kosten met zich meebrengt voor de werkgever en uitval voorkomt. Wanneer een werknemer doorgaat tot hij of zij echt omvalt, is niemand daarbij gebaat. Daarnaast betaalt in dat geval de werkgever de rekening.”

Specifiek zou ouderschapsverlof onder vaders meer gestimuleerd mogen worden. Om een paar redenen:

• Als vaders verlof opnemen, leidt dat vaak ook op latere termijn tot een betere verdeling van de zorgtaken tussen beide ouders. Dat zorgt voor een betere verdeling van de taken in het gezin en kan stressklachten bij de moeder voorkomen.
• Het kersverse ouderschap is een grote levensverandering. Met ouderschapsverlof krijgen vaders de tijd om aan hun nieuwe leven als ouder te wennen.
• Als vaders na de geboorte meer tijd met hun kind doorbrengen, zorgt dat ook later voor een betere vader-kindband.
• Als vaders zich in de intense periode na de geboorte niet ook nog op werk hoeven te storten, gaan ze later meer uitgerust en ontspannen aan het werk.
• Verlof draagt bij aan een blije medewerker die beter invulling kan geven aan zijn vaderrol. Het helpt om op de lange termijn stress, burn-outklachten en verzuim te voorkomen.

De ervaring van een vader met ouderschapsverlof

Ook Camiel, die na de geboorte van zijn beide kinderen 9 weken verlof opnam, erkent dat ouderschapsverlof voor vaders belangrijk is. Hij vertelt:

“Mijn werkgever stimuleerde het om ouderschapsverlof op te nemen en ik ben blij dat ik het heb gedaan. Ik vond het in de eerste weken met een kind erg wennen om altijd aan te staan. Na een werkdag kon ik normaal op de bank uitrusten, maar daar heeft een baby geen boodschap aan. Doordat ik vaderschapsverlof kon opnemen, had ik meer ruimte om aan die nieuwe rol te wennen.

Ook gaf ouderschapsverlof me de kans om in het begin meteen een band met mijn kind op te bouwen. Verder vond ik het mooi om deze bijzondere tijd met mijn vrouw samen te ervaren. We vinden het belangrijk om de zorg gelijkwaardig te verdelen.

Ik kan vaders zeker aanraden om ouderschapsverlof op te nemen. Uiteindelijk heb je maar één kans om het begin met je kind mee te maken. Ook is het fijn als de vrouw niet alles alleen hoeft te doen en als je er in deze bijzondere en hectische periode voor elkaar bent.”

Hoe kun je ouderschapsverlof voor vaders stimuleren?

Ouderschapsverlof voor vaders is dus heel waardevol. Voor de kersverse vader die een bijzondere én intense tijd doormaakt én voor jou als werkgever. Het voorkomt stress en verzuim op de lange termijn. Maar wat kun je doen om ouderschapsverlof ook bij vaders te stimuleren? Dit zijn 4 tips.

1. Spreek elkaar aan op vooroordelen

   Er heersen nog steeds bepaalde vooroordelen rondom ouderschapsverlof opnemen. Zeker richting mannen. Misschien hoor je mensen in de wandelgangen weleens dingen tegen elkaar zeggen als “Heb je nu alweer een papadag?” of “Ja maar, we hebben je hier nodig, hoor!”. Ouderschapsverlof stimuleren, ook bij vaders, zit ‘m voor een deel in dat soort vooroordelen wegnemen.
   
   Merk je dat mensen op een negatieve manier over ouderschapsverlof voor vaders praten? Spreek elkaar daarop aan. Ouderschapsverlof voor vaders zou zeker niet slecht hoeven te zijn voor de carrière en kan juist het bedrijf helpen. Op de lange termijn heb je meer aan een uitgeruste en productieve werknemer met een goede werk-privébalans dan aan een werknemer die om 9 uur al uitgeblust aan het werk gaat.
   
   

2. Ga met vaders in gesprek na de zwangerschapsaankondiging

   Heeft een vader aangekondigd dat hij een kind verwacht? Ga dan – nadat je hem uitgebreid hebt gefeliciteerd natuurlijk - proactief het gesprek aan over ouderschapsverlof. Sommige mannen vinden het spannend om hier zelf over te beginnen of zijn bang voor de consequenties voor hun carrière. Als je hier zelf het gesprek over start en aanmoedigt om verlof te nemen, dan wordt de drempel lager om er gebruik van te maken.
   
   Geef ook meer informatie over hoe dit in praktische zin geregeld is. Hoeveel weken verlof kan iemand opnemen? Hoe kunnen vaders die opgenomen dagen verdelen? En hoeveel krijgen ze doorbetaald tijdens hun verlof?
   
   

3. Breng aanstaande en jonge vaders met elkaar in contact

   Camiel vond een van de fijnste dingen aan teruggaan naar het werk dat hij kon sparren met andere ouders. “Ik heb veel collega’s met jonge kinderen. Het was fijn om samen te bespreken hoe zij werk en privé combineren.”
   
   Ook kan het specifiek waardevol zijn om aanstaande vaders in contact te brengen met vaders die eerder ouderschapsverlof hebben opgenomen. Hoe hebben zij dit ervaren? Kunnen ze het aanraden? Zo krijgen vaders in spe een nog beter beeld hoe het is om vaderschapsverlof op te nemen en kunnen ze daar een betere keuze in maken.
   
   

4. Blijf ook na de terugkeer naar werk in gesprek met vaders

   Ouderschapsverlof hoef je niet per se in de eerste weken na de geboorte op te nemen. Werknemers kunnen hier ook later in het eerste levensjaar van hun kind alsnog voor kiezen. Het is zeker aan te raden om in gesprek te blijven met mensen die net een kind hebben gekregen, ook als ze geen verlof hebben opgenomen. Hoe ervaren zij het ouderschap? Hoe vinden ze het om werk en privé te combineren? Lopen ze tegen dingen aan?
   
   Merk je dat een werknemer gestrest is en nog geen ouderschapsverlof heeft opgenomen? Benoem dan ook zeker de mogelijkheid voor verlof. Vraag daarnaast waar deze medewerker nu behoefte aan heeft. Wat zou hem helpen om zich meer in balans te voelen? Soms kan een gesprek met een coach of de mogelijkheid tot thuiswerken bijvoorbeeld ook helpen.
   
   

 Wil je jouw medewerkers met kinderen ondersteunen?

Werk en ouderschap combineren is voor veel ouders uitdagend. Dat maakt het extra fijn wanneer jij hen als werkgever ondersteunt. WorkFamily Solutions staat voor jou en je medewerkers klaar met bedrijfsplekken voor kinderopvang, incidentele opvang en coaching. Zo help jij medewerkers met kinderen om de overgang terug naar werk makkelijker te maken, en om werk en privé in balans te houden (ook als het kind ouder wordt).

Wil je weten wat we voor jou kunnen betekenen? Bekijk onze diensten of plan direct een kennismaking in. Dan vertellen we je graag meer.

*Camiel is een pseudoniem. De echte naam van de geïnterviewde is bekend bij de redactie.