“Help, mijn werknemer is zwanger!” – de ultieme checklist

Wist je dat 50% van de Nederlandse zwangeren onder onveilige omstandigheden werkt?

Hoera, je werknemer is zwanger. Ze komt het je vrolijk vertellen. Terwijl jij je medewerker (hopelijk) net zo vrolijk feliciteert, schieten er ook allerlei gedachten door je hoofd. Help, wat komt er allemaal op je af? De poepluiers heb je niet als werkgever. De slapeloze nachten misschien wel. Niet vanwege een huilbaby, maar vanwege de vraag “Wat nu?”. Hoe zorg je dat het werk allemaal doorloopt? Wat moet je zakelijk regelen? En hoe laat je jezelf van je beste kant zien als werkgever, zodat de medewerker na haar verlof met plezier bij je terugkomt? Deze checklist helpt je!

Je werknemer is zwanger, wat nu?

Je kent vast wel de wettelijke regels rondom zwangerschapsverlof. Vrouwen hebben recht op betaald zwangerschapsverlof voor 12 weken (in principe 4 weken voor de geboorte en 8 weken daarna). Als organisatie ontvang je daarvoor een uitkering van het UWV.

Maar als je medewerker zwanger is, komt daarbij niet alleen dit zakelijke stukje kijken. Veel belangrijker is dat je je in deze fase opstelt als een goede werkgever en laat zien dat je meedenkt.

Zwanger zijn is, aldus bedrijfsarts Monique van Beukering, niet iets wat je er “even bij doet” als vrouw. Uit haar onderzoek blijkt zelfs dat 50% van de Nederlandse vrouwen onder onveilige omstandigheden werkt. Daarmee bedoelt ze dat vrouwen zo ver gaan met blijven doen wat ze anders ook doen op het werk dat ze al voor de bevalling compleet uitgeput zijn.

Wat moet je zoal regelen als je werknemer zwanger is? Deze ultieme checklist voor leidinggevenden met een zwangere werknemer helpt je daarbij.

1. Vraag het zwangerschapsverlof aan

   We kunnen er niet omheen: dit zakelijke stukje moet wel goed geregeld zijn. Zorg dat je alles regelt rondom het verlof van je medewerker. Vanuit de Wet arbeid en zorg (WAZO) heeft je medewerker recht op zwangerschapsverlof en een zwangerschaps- en bevallingsuitkering. Het UWV regelt dat en op de website van het UWV kun je er van alles over lezen en voor aanvragen.
   
   Ga hierover ook met je medewerker in gesprek. Wil zij in principe tot de 36 weken doorwerken (als dat lichamelijk lukt) of heeft ze misschien andere wensen? Wijs haar ook op de mogelijkheden die ze heeft om, als het niet meer gaat, al eerder te stoppen. Daar hebben zwangere vrouwen vanuit de wet recht op.
   
   

2. Stel je flexibel op als dingen anders lopen

   Werkgevers verwachten vaak flexibiliteit op het werk van werknemers, maar het is belangrijk om die flexibiliteit ook terug te geven. Zeker als vrouwen zwanger zijn. Op papier staat dat vrouwen tot de 36 weken doorwerken en daarna 8 weken verlof hebben. Maar een zwangerschap verloopt lang niet altijd volgens de boekjes. Zwangere vrouwen kunnen te maken krijgen met klachten als heftige zwangerschapsmisselijkheid, bekkeninstabiliteit of extreme vermoeidheid.
   
   Gelukkig overkomt dat zeker niet iedereen. Maar het is goed om er rekening mee te houden dat je medewerker misschien al eerder moet stoppen met werken of niet alles kan wat normaal wel lukt.
   
   Blijf vooral met elkaar in gesprek. Veel vrouwen ervaren een grote drempel om zelf aan te geven dat het niet meer gaat. Dus informeer zelf regelmatig hoe het met je medewerker gaat en wat zij misschien van je nodig heeft. Dat verlaagt de drempel voor haar om aan te geven wat wel/niet lukt én laat zien dat je als werkgever betrokken bent.
   
   1. Denk ook met je medewerker mee. Soms kunnen kleine aanpassingen al een groot verschil maken:
   
   2. Is staand werk te zwaar? Kijk of aangepaste taken wenselijk zijn, zoals meer (zittend) administratief werk.
   
   3. Wees flexibel qua werktijden. Maak het bijvoorbeeld mogelijk om kortere dagen te maken of later te beginnen.
   
   4. Geven bepaalde werkzaamheden veel stress? Denk mee of je het takenpakket zo kunt aanpassen dat de werkdag minder stressvol is.
   
   5. Sta thuiswerken vaker toe. Zeker voor vrouwen die veel last hebben van vermoeidheid kan dat een uitkomst zijn. Thuis is het makkelijker om tussendoor een dutje te doen.
   
   

3. Zorg voor een zwangerschapsvriendelijke cultuur

   Het zal je misschien verbazen, maar zwangerschapsdiscriminatie speelt nog steeds bij 43% van de zwangeren. Slechts 11% van deze vrouwen maakt er melding van. Het gaat dan niet alleen om grote vormen van discriminatie, zoals een geweigerde promotie vanwege de zwangerschap. Vaak zit het ‘m in kleine opmerkingen als “Ben je nu alweer zwanger?” of “Oh, dat komt wel heel onhandig uit!”.
   
   Wees alert op dat soort opmerkingen. Spreek elkaar erop aan als je zo’n opmerking hoort. Zo zorgen we er samen voor dat zwangeren zich niet benadeeld voelen en creëer je een fijnere werksfeer voor je zwangere werknemers.
   
   

4. Ga in gesprek over de wensen en zorgen van je medewerker

   Voor jou als werkgever verandert er veel als je medewerker straks met verlof gaat. Maar je werknemer staat al helemaal een grote verandering te wachten met straks een kleintje in huis. Dus val je medewerker niet te veel lastig met hoe je het zakelijk allemaal regelt of met de stress die het jou oplevert. Dat ligt bij jou. Blijf juist in gesprek over hoe dit voor je medewerker is, en wat zij van je nodig heeft. Heeft ze misschien zorgen rondom het combineren van ouderschap en werk? Loopt ze tegen dingen aan tijdens de zwangerschap in combinatie met werk?
   
   Tip: bied ook coaching aan als je merkt dat medewerkers met concrete vraagstukken worstelen, bijvoorbeeld rondom de werk-privébalans of schuldgevoel richting hun werkgever of de kinderen. Wij hebben een coachingsaanbod voor jouw werknemers met kinderen.
   
   Probeer verder regelmatig in contact te zijn, en vraag hoe het gaat en of je iets kunt betekenen. Sommige werknemers vinden het bijvoorbeeld spannend om ouderschapsverlof op te nemen of aan te geven dat ze minder willen werken. Door daar zelf over te beginnen, kun je drempels wegnemen en meedenken. Voer dit gesprek trouwens ook zeker met aanstaande vaders; zij voelen vaak een nog grotere drempel om verlof te vragen of bijvoorbeeld met hun partner mee te gaan naar het ziekenhuis. Dat mag gelijkwaardiger.
   
   

5. Stimuleer ouderschapsverlof

   Zowel moeders als vaders kunnen na de geboorte (of na het zwangerschapsverlof) ouderschapsverlof opnemen. Toch maakt nog altijd 28% van de kersverse ouders in loondienst daar geen gebruik van, zo laat onderzoek van het UWV en Robidus zien. Als ouder mag je sinds 2022 9 weken betaald verlof opnemen in het eerste jaar van je kind. In die periode krijg je 70% van je (gemaximeerde) dagloon doorbetaald. Moeders kunnen die weken in één keer opnemen na het zwangerschapsverlof, maar ook verdelen over het jaar door bijvoorbeeld elke week 1 dag vrij te nemen.
   
   Volgens inzetbaarheidsspecialist Robidus is ouderschapsverlof een goede manier om uitval onder jonge werkende ouders te voorkomen. Uit CBS-cijfers blijkt dat het verzuim onder 25- tot 35-jarigen bijna 10% hoger ligt dan het gemiddelde. Bovendien vindt 91% van de ouders de eerste 1000 dagen met hun kind zwaar (bron). Belangrijk dus om als werkgever mee te denken hoe je het ouders makkelijker maakt! Ouderschapsverlof is een goede manier om werkstress en burn-out tegen te gaan.
   
   Wijs zwangere medewerkers hier dus zeker op en leg uit hoe dit werkt. En is je medewerker een vader in spe? Stimuleer hem dan om zich te verdiepen in ouderschapsverlof voor vaders.
   
   

6. Wees attent

   Werknemers vinden het soms best spannend om hun zwangerschap aan te kondigen op het werk. Wat als het net niet uitkomt met de drukke werkplanning? Reageren collega’s wel goed? Raakt de leidinggevende niet in paniek? Laat merken dat jij daar als werkgever anders in staat. Je kunt juist nu laten zien dat je betrokken bent bij je medewerkers en het beste voor hen wilt.
   
   Bewaar de praktische vragen en “Hoe gaan we dit doen?”-gesprekken voor een moment na de aankondiging. Overweeg juist iets leuks voor je medewerker te doen. Stuur bijvoorbeeld een leuk cadeautje op na de zwangerschapsaankondiging (in plaats van alleen een kraamcadeau te geven na de geboorte). Zo laat je zien dat je blij voor haar bent. Voelt je medewerker zich rot? Stuur een kaartje of app om te vragen hoe het gaat.
   
   

7. Ondersteun medewerkers bij deze grote levensverandering

   Voor het eerst of opnieuw moeder worden is een levensveranderende gebeurtenis. Vaak vraagt het veel van mensen om met een kleintje een nieuwe balans te zoeken tussen werk en privé. Ondersteun je medewerkers hierbij.
   
   Wij bieden bijvoorbeeld coaching voor je werknemers, tijdens de zwangerschap en daarna. Ook staan we voor werkende ouders klaar met kinderopvangdiensten. Fijn als het voor je medewerker lastig is om zelf een plek op de opvang te bemachtigen! Via onze diensten kun je bedrijfsplekken voor kinderopvang regelen of Back-up Care bieden op momenten dat medewerkers plotseling extra opvang nodig hebben. Een last van hun schouders!
   
   

Nieuwsgierig geworden? Bekijk ons aanbod of plan een kennismaking. Dan kijken we samen waar jij behoefte aan hebt en wat wij kunnen bieden.